Ushtria e fëmijëve pa fëmijëri

– “A doni me marr diçka, zotni?” Ishte zëri që më ngriti nga përhumbja e dremitjes në mes të zhegut të mbase njërës prej ditëve më të nxehta të gushtit. Dielli ngrihej pothuaj pingul dhe hija e çadrës linte zbuluar këmbët, gjithnjë në përpjekje për t’u gjendur nën hijen e pakët, e cila tanimë kishte humbur freskinë e saj. Rëra e imët ish shndërruar në një pasqyrë te bronztë gjigande, e cila pothuaj reflektonte cdo grimcë atomi të asaj mbështjellje super të nxehtë diellore. “A doni me marr diçka, zotni?” I njëjti zë i ndrojtur, i cili pak sekonda më parë gjatë asaj dremitjeje të shkurtër më kishte shëmbëllyer me zërin e mendimeve që burojnë prej dhomave të padukshme të nënndërgjegjes, më foli sërish. Por këtë herë e dija që ky zë, i cili duhej të vinte prej një shtati të imët, trokiste të merrte vëmendjen time.
Këmbëzbathur e me kërcinj të hollë, veshur ne një mënyrë qe s’tregonte kujdes nga ana e familjes, me një qafë të hollë dhe fytyrëimët, qerpikë të djegur që çdo fragment të shkurtër të kohës hapeshin e mbylleshin shpejt, si për të zbuluar drojën e syve ngjyrë kafe, që dukej se ishin më të kënaqur nëse portat e tyre do të qëndronin mbyllur, se kështu nuk do t’i tregonin botës trishtimin e kësaj melodrame, që ky shpirt i çmuar me një trup imcak mbante çdo sekondë brenda vetes, e që unë arrita ta shoh vetëm për një çast. E përkulur nga pesha e rëndë e jetës, e cila pa mëshirë duket se kishte zbritur e gjitha brenda kutisë termus që ishte mbërthyer nga të dyja anët me një rrobë të vjetër e të përdredhur në formë litari, që varej mbi supet e saj të vegjël.
“A doni me marr diçka, zotni?” Kësaj here zërit plot droje iu shtua papritur vështrimi i pasigurt prej fëmije, i cili krejt instinktivisht më ftonte të këqyrja në brendësi të kutisë, që peshonte gjithë barrën e kësaj bote mbi këtë qenie të brishtë. 
Ishte Ana! Dhjetë vjeçe. Kërkonte që unë të blija diçka. Thellë brenda vetes fillova të ndiej se doja ta çliroja prej kësaj barre të rëndë, në fakt nuk ishte barra e saj! Rrufeshëm mendimet më çuan te babai dhe nëna e kësaj vocërrakeje. Në brendësi të qenies desha t’i justifikoj e të pranoj me dhimbje vendimin e tyre për të nxjerrë Anën imcake në punë. Nevoja e kësaj familjeje! E kush e di sa e madhe është nevoja e tyre e sa të mëdha janë mungesat që i rrethojnë këta njerëz! Në heshtje gati po bëja kompromis me fatin e Anës, fat i sajuar prej mungesës, nevojave dhe pafuqisë së prindërve të saj! Por, sado të mëdha të jenë nevojat dhe mungesa në shtëpinë e Anës, askush nuk ka të drejtë t’i rrëmbejë një fëmije fëmijërinë!
Nisa të mendoj për institucionet shtetërore dhe organizatat në mbrojtje të të drejtave të fëmijëve, të cilat gjatë vitit i shohim përmes zëdhënësve të tyre për median të deklarojnë arritjet e punës së tyre, nismat dhe projektet e reja. Por, nëse më parë ndodhesha pranë një kompromisi për të justifikuar pafuqinë e prindërve të Anës, tani ndihesha i tradhtuar prej këtij biçim pushteti pa forcë për të vepruar! Pushtet që s’ka mundur të prodhojë sintezën mes premtimeve dhe veprimit aktiv. Tani ndihesha i tradhtuar nga ky biçim morali i konsensusit të grupit, të shumicës sonë, e cila nuk po lëviz prej batakut të pafuqisë që indiferentizmi ynë prodhon.
E kështu, në kërkim të gjetjes së një zgjidhjeje për të kthyer mbrapsht fëmijërinë tek Ana, krejt instinktivisht nisa të nxjerr nga kutia termus që i rëndonte mbi supe, shishet me ujë, çajin e ftohtë, pijet e gazuara dhe birrat. Fundja, sa mund të kushtonte çmimi për të çliruar këtë fëmijë nga kjo barrë, e që ajo të fluturonte mbrapsht e lirë e t’i kthehej  fëmijërisë së saj? I kisha bërë llogaritë, rreth 2500 lekë të rinj! U ktheva nga bashkëshortja ime, e cila qëndronte e heshtur ne shezlongun përbri. “Do t’i marr të gjitha,” i them. Sytë e saj të përlotur kishin lexuar çdo përpjekje shpëtuese në mendimet e mia. Ajo e dinte ç’kërkoja të bëja, e megjithëkëtë të dy e dinim që s’mund të bënim shumë. Pas boshatisjes së kutisë termus, Ana do të ngarkohej sërish me barrën tjetër, që supet e saj nuk ishin krijuar ta mbanin, për të vazhduar pandërprerë ecjen përmes çadrave te plazhit nga agimi në muzg.
Ne Shqipëri aktualisht janë mijëra fëmijë të punësuar. Ata punojnë në lavazhe automjetesh, ndërtim, rrobaqepësi, shpesh i shohim si shitës ambulantë, në bujqësi etj. Varfëria, arsimi dhe faktorë të tjerë socialë furnizojnë tregun e punës me ketë ushtri të miturish. Sipas raportit për të Drejtat e Njeriut për vitin 2013 deri 26 shkurt 2014, botuar ne faqen e Ambasadës së SHBA në Shqipëri deklarohet:

“Në korrik agjencia qeveritare e statistikave dhe Organizata Ndërkombëtare e Punës raportuan se 54 000 fëmijë ishin detyruar të punonin në sektorin familjar të punësimit të fëmijëve. Llogaritet të jenë rreth 43 000 fëmijë që punonin në ferma dhe peshkim, 4 400 në sektorin e shërbimeve dhe 2 200 në hotele dhe restorante.

Afro 7 për qind e fëmijëve ishin nën moshën e lejuar për punë. Raportet vërejtën se pjesa më e me madhe e të miturve të punësuar punonin si shitës në dyqane, lypës, fermerë, barinj, shpërndarës droge, larës automjetesh, punonjës në fabrika tekstile, minatorë ose lustraxhinj.

Disa prej fëmijëve që lypnin në rrugë, ishin brezi i dytë ose i tretë lypësish. Kërkimet tregojnë se lypja fillon që në moshën katër ose pesë vjeç. Ndërsa Kodi Penal ndalon shfrytëzimin e fëmijëve për lypje, policia në përgjithësi nuk ka zbatuar ligjin. Qeveria nuk ka siguruar burime për rehabilitimin e fëmijëve që lypnin dhe jetonin në rrugë.”
Ana imcake nuk ishte e vetme këtë sezon të nxehtë të verës në plazhin e Durrësit. Ajo është pjesë e ushtrisë së madhe pa gjeneralë e grada e të gjithë fëmijëve pa fëmijëri, të cilët punojnë në sezonin e verës. Të shtyrë nga nevojat e mëdha ekonomike familjare apo pafuqia e prindërve të tyre, nga fati që kanë lindur në këtë vend, a papërgjegjshmëria e theksuar e institucioneve, të cilat ekzistojnë për të mbrojtur dinjitetin e tyre, këta “fëmijë-prind” endeshin përmes çadrave të plazhit nga Durrësi deri në Qerret.

Orët e gjata të endjes së tyre, pothuaj nga agimi deri në muzg, janë orët e pakthyeshme mbrapsht në fëmijërinë e tyre. Orët që duheshin shpenzuar me libra që sjellin dije, aktivitete që kultivojnë vlera e mbase me lojëra që zhvillojnë imagjinatën. Por ata janë te privuar nga e gjithë historia normale e fëmijëve normalë, të cilët jetojnë brenda kufijve të BE-së. 
Këto janë orët të cilat flasin për agoninë e shoqërisë tonë, e cila nuk bën kujdes të mbrojë me xhelozi ata që natyrshëm njëzëri pranon se i ka të çmuar dhe më pranë shpirtit, fëmijët.

Janë orët e indiferentizmit qytetar, i cili më shumë se momentin, rëndon të ardhmen e afërt të brezit të fëmijëve tanë. E, nëse sot shumë prej tyre janë ngarkuar me barrën e rëndë të të qenët “fëmijë-prind”, kësisoj kanë humbur jo vetëm fëmijërinë, por kanë nënshkruar dokumentin e trishtë të një të ardhme më të vështirë se ajo e prindërve të tyre.

Ana vazhdon të jetë mes nesh, por se në morinë e zërave që dëgjohen në shoqërinë tonë, e kemi te vështirë të dëgjojmë thirrjen e saj.
Ajo përfaqëson pa mandat të gjithë ushtrinë e moshatarëve të saj, të cilët ndodh që i takojmë kudo, në rrugët dhe plazhet tona, fëmijët pa fëmijëri të këtij brezi. Ndërsa ne, njëlloj si paraardhësit tanë dikur, sot përcaktojmë llojin e të ardhmes që brezi i këtyre fëmijëve do të ketë kur ata të hyjnë në etapën tjetër, në kohën kur ata të mendojnë seriozisht se çfarë lloj të ardhme do të përgatisin për bijtë e tyre, në mënyrë që ata të mos i bëjnë peshqesh të njëjtën shoqëri që morën prej nesh pasardhjes së tyre.